ANKARA – Amasra’da 41 maden personelinin hayatını kaybettiği faciaya ait ‘Mecliste.org’, ‘Amasra Maden Faciasının Akabinde: Sayıştay ve Kontrol Raporlarının Etkinliği’ raporunu açıkladı.
Türkiye Taşkömürü Kurumu’na bağlı maden ocağına ait Sayıştay, 2017 yılında gerekli tedbirlerin alınmadığı gerekçesiyle para cezası kesmiş, 2019 yılında ise patlamanın meydana geldiği eksi 300 kotuna ait tedbir alınması ihtarlarını yapmıştı.
‘SAYIŞTAY, TBMM’YE GERÇEK, KÂFİ VE VAKİTLİ RAPORLAR SUNUYOR’
Mecliste.org’un hazırladığı raporda, Sayıştay kanunu ve misyonları, kontrol süreci ve ihmaller ele alındı. Raporda, Sayıştay’ın, kamu yönetimlerinin mali faaliyet, karar ve süreçlerini hesap verme sorumluluğu çerçevesinde denetlediği ve sonuçları hakkında TBMM’ye yanlışsız, kâfi, vakitli bilgi ve raporlar sunduğu tabir edildi.
Sayıştay’ın vazifeleri ortasında, kamu yönetimlerinin; gelir, masraf ve mallarına ait hesap ve süreçlerinin kanunlara ve öteki türel düzenlemelere uygun olup olmadığını denetlediği ve sorumluların hesap ve süreçlerinden kamu ziyanına yol açan konuları kesin karara bağladığı kaydedildi. Sayıştay’ın kontrol sürecinde, Sayıştay raporlarının Meclis’e sunulmasıyla sonlandığı belirtilen raporda, elde edilen dataların denetçiler tarafından incelendiği ve kıymetlendirilerek yargılama sürecinin başladığı belirtildi.
‘SAYIŞTAY’IN KONTROL FONKSİYONU GENİŞLETİLMELİ’
Raporun sonuç kısmında ise Sayıştay’ın kontrol fonksiyonunun genişletilmesi; bağımsız raporlama misyonunun önceliklendirilerek, yasama organının kontrol süreçlerindeki aktifliğinin artırılması istendi.
Amasra’da 41 maden emekçisinin vefatının benzerlerinin yaşanmaması ismine şu teklifler sıralandı:
• Meclis’in örgütsel yapısı ve kontrol işleyişi, Sayıştay’ın vazife ve işlevindeki iyileştirmelere paralel olarak tekrar düzenlenmelidir.
• Kontrol raporlarının teknik bilgiler içermesi; komitelerin iş yükünün fazla olması ve bütçe görüşme müddetinin gereğince fazla olmaması üzere durumlar nedeniyle Sayıştay raporları milletvekilleri tarafından gerektiği kadar görüşülmemektedir. Bu istenmeyen sonucun önüne geçmek için, TBMM dâhilinde kelam konusu raporların görüşülüp kıymetlendirilebileceği başka bir komitenin oluşturulması gerekmektedir.
• Sayıştay’ın kontrol alanının genişletilmiş olması, kamu kontrolünün aktif sağlanmasında değerli görülebilir. Fakat tekrar de, kamu yönetimlerinin ilgili kanunlar gereği hesaplar, mali tablolar, bilançolar ve başka bahisler açısından kendilerine verilmiş olan vazifeleri tam vakitli yerine getirmesi gerekmektedir. Doğal olarak, kontrol alanının genişletilmiş olması kamu kontrolünün aktif olarak uygulanması için tek başına kâfi görülmemeli, kamu yönetimlerinin kelam konusu kanunlar kapsamında yeni bir kurum kültürüne kavuşması sağlanmalıdır.
‘TEKNİK DÖKÜMANLARIN VAKTİNDE ELDE EDİLMESİ SAĞLANMALI’
• Sayıştay raporlarının bağımsız, eksiksiz, dengeli ve hatta daha ayrıntılı bir biçimde düzenlenmesinin gerektiği aşikardır. Bu nedenle, raporların 6085 sayılı Kanun ve 5018 sayılı Kanun’da belirtilen unsurlar gereği ayrıntılandırılması ve kontrolü yapılacak kurumlardan alınması gereken teknik dokümanların vaktinde elde edilmesi sağlanmalıdır.
• Her kamu kurumunun performans programlarında belirtilen gaye ve göstergelere faaliyet raporunda motamot yer verilmelidir. Bunun yanı sıra, raporlanan performans bilgilerinin ölçülebilir ve doğrulanabilir olması gerekmekte, faaliyet raporunda gayeler ve gerçekleşmeler ortasında meydana gelen sapmaların nedenleri geçerli ve ikna edici bilgilere dayanarak gerekçelendirilmelidir.
• Sayıştay raporları Anayasal ve ilgili yasal kararlarına dayanarak düzenlenir. Bu raporlar düzenlenirken hem kamu yönetimlerinin hem de Sayıştay’ın, iş gücü ve vakit bakımından çokça emek harcadığı ortadadır. Bağımsız raporların, Meclis’e sunulduktan sonra sadece tavsiye niteliğine sahip olması ve bütçenin kontrolü için gerektiği formda ele alınmaması düşündürücüdür. Bu yüzden, Meclis’in kamu kurumları üzerindeki kontrolünün faal bir halde yapılması isteniyorsa, Sayıştay raporlarının tavsiye niteliğinden çıkarılıp zorlayıcı ve siyaset üreten metinler haline dönüştürülmesi gerekmektedir. (DUVAR)