Anayasa Mahkemesi (AYM), kimi limanların 49 yıldan az müddetli mukavele müddetlerini ihalesiz olarak 49 yıla kadar uzatan kanun düzenlemesini iptal etti. Yüksek Mahkeme Mersin, İskenderun, Antalya, Galataport, Çeşme, Marmaris üzere limanların; LİMAK, AKFEN, Ciner, Albayrak ve Doğuş holding ile Katarlı QTerminals üzere şirketler tarafından alınan işletme haklarının uzatılmasını sağlayan düzenleme için “Özelleştirmede hakim olması gereken hür rekabet ve eşitlik unsurlarıyla bağdaşmamakta olup kurala mevzu limanların gerçek özelleştirme kıymetlerine ulaşılmasını engelleyebilecek niteliktedir” değerlendirmesini yaptı.
NE OLMUŞTU?
Ocak 2022’de TBMM’de kabul edilen torba kanun ile Özelleştirme Uygulamaları Hakkındaki Kanun’a süreksiz unsur eklenmişti. Süreksiz unsur ile; Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketi ve Devlet Demiryolları’na ilişkin kimi limanların işletme hakkı verilmesi/devri tekniğiyle özelleştirilmeleri sonucunda imzalanan 49 yıldan az periyodik kontrat müddetlerinin 49 yıla kadar uzatılabilmesi sağlanmıştı. Rastgele bir yeni özelleştirme ihalesi kuralına bağlanmayan uzatma işlemenin yapılabilmesi için; eski mukaveleden doğan mali yükümlüklerin tamamının ek kontrat imzalanmadan yerine getirilmesi ve varsa açılmış davalardan feragat edilmesi gerekiyordu.
CHP, düzenlemenin iptali talebiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. CHP’nin müracaat dilekçesinde, 49 yıldan az vadeli kontratların “ihalesiz” olarak uzatılmasının önünün açıldığı belirtilmişti.
AYM KARARI: EŞİTLİK UNSURUYLA BAĞDAŞMIYOR
HalkTV’de yer alan habere nazaran Anayasa Mahkemesi, 20 Temmuz 2022 tarihinde verdiği kararla, düzenlemeyi iptal etti. Oybirliği ile alınan iptal kararında, şu değerlendirmeler yapıldı:
“Kural, özelleştirme mukavelelerindeki mühletler sonunda, özelleştirme öncesindeki hukuksal statülerini tekrar kazanacak olmaları sebebiyle tekrar özelleştirme uygulamalarının konusu olabilecek limanların, özelleştirme kontratlarının müddetlerinin uzatılmasını öngörmek suretiyle mevcut özelleştirme müddeti sonrasında da işletme hakkının devamının sağlanmasına, öteki bir sözle dolaylı olarak özelleştirilmelerine imkân tanımaktadır. Kelam konusu dolaylı özelleştirmeye taraf olabilecekler ise mevcut özelleştirme kontratlarının tarafları ile sonlandırılmaktadır. İstekli olan ayrıca şahısların bu sürece dâhil olamaması ise özelleştirmede hakim olması gereken özgür rekabet ve eşitlik unsurlarıyla bağdaşmamakta olup kurala bahis limanların gerçek özelleştirme bedellerine ulaşılmasını engelleyebilecek niteliktedir. Hakikaten özelleştirme müddetlerinin sonunda limanların tekrar özelleştirme uygulamasına husus olması hâlinde 4046 sayılı Kanun’daki kuralları taşıyan herkesin rekabet şartları çerçevesinde özelleştirme kontratına taraf olma imkânı olacakken kuralla bu imkân ortadan kaldırılmaktadır.”